Piąta – fantastyczna – edycja Gdańskich Spotkań Literackich „Odnalezione w tłumaczeniu” odbędzie się w dniach 15-17 kwietnia 2021 roku. Udział we wszystkich festiwalowych wydarzeniach jest bezpłatny.
OGLĄDAJ ONLINE:
YouTube IKM | Facebook IKM | Facebook „Odnalezionego w tłumaczeniu”
Wykład przypomni największe dokonania polskich animatorów i animatorek z okresu świetności tzw. polskiej szkoły animacji, czyli z końca lat 50. XX wieku i dwóch następnych dekad.
Integralną częścią wykładu będzie pokaz wyselekcjonowanych przez Marcina Giżyckiego filmów z tego okresu. Publiczność „Odnalezionego” będzie miała rzadką możliwość obejrzeć następujące obrazy:
Pokaz filmów odbędzie się na platformie VIMEO (LINK) – aby je obejrzeć należy wpisać hasło: odnalezionefantastyczne (filmy nie będą dostępne w późniejszym terminie).
Bezpośrednio po pokazie rozpocznie się spotkanie z Dorotą Masłowską i jej tłumaczami.
Literatura Doroty Masłowskiej jest zrobiona z języka, w którym zakodowane są nasze lęki, uprzedzenia i aspiracje. Sama rozumie swoje pisarskie zadanie jako nieustanną analizę polskiego społeczeństwa naznaczonego raną gorszości. Dlatego fascynującym jawi się fakt, że jej teksty zaistniały w tak wielu obcych językach. Czyżby „rana gorszości” naznaczyła kogoś oprócz nas? Jakie lęki i uprzedzenia zakodowane są w niemieckim? Czym po angielsku są stosy umytych kubeczków po jogurtach? Jak mają się portugalskie blokowiska do wejherowskich? I czy da się tłumaczyć Masłowską, nie umierając przy tym ze śmiechu albo z rozpaczy? Dorota Masłowska to polska pisarka, dramatopisarka, felietonistka, kompozytorka, piosenkarka, producentka muzyczna, laureatka Nagrody Literackiej Nike za powieść Paw królowej. Jej twórczość to „oryginalne spojrzenie na polską rzeczywistość oraz twórcze wykorzystanie języka pospolitego” (cytat za Culture.pl).
Benjamin Paloff jest amerykańskim tłumaczem z języka polskiego, rosyjskiego i czeskiego, w szczególności znane są jego przekłady utworów Doroty Masłowskiej, Marka Bieńczyka, Richarda Weinera i Jurija Lotmana. Jest autorem m.in. książki Lost in the Shadow of the Word (Space, Time, and Freedom in Interwar Eastern Europe), która w 2018 roku została uznana za najlepszą książkę w dziedzinie literaturoznawstwa przez American Association of Teachers of Slavic and East European Languages.
Olaf Kühl jest slawistą, tłumaczem literatury polskiej (także rosyjskiej i ukraińskiej) oraz pisarzem. Wielokrotnie wyróżniony m,in. Nagrodą Karla Dedeciusza, niemiecką nagrodą literatury młodzieżowej (za tłumaczenie Wojny polsko-ruskiej pod flagą biało-czerwoną Doroty Masłowskiej), wyróżnieniem Polonicum Uniwersytetu Warszawskiego „za wybitne osiągnięcia w krzewieniu języka polskiego i kultury polskiej za granicą”, Nagrodą im. Helmuta Braema za całokształt translatorski.
Pau Freixa Terradas to slawista na Uniwersytecie w Barcelonie. Zajmuje się literaturą polską, szczególnie twórczością Gombrowicza i jej odbiorem w Argentynie. Poza tym tłumaczył na hiszpański lub kataloński utwory Doroty Masłowskiej, Ryszarda Kapuścińskiego oraz Angeliki Kuźniak.
Irina Lappo jest teatrolożką, slawistką, tłumaczką. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół zagadnień teorii oraz historii teatru i dramatu, recepcji teatralnej, etnolingwistyki, a także teorii i praktyki przekładu.
Tłumaczenie to robota samotników, ale przecież przekład jest spotkaniem. Festiwalowa rozmowa poświęcona jest legendarnemu seminarium przekładowemu, jakie w połowie lat 70. XX wieku zainicjowane zostało przez Związek Literatów Polskich i redakcję „Literatury na Świecie”. Spotkali się na nim mistrzowie sztuki translatorskiej z dobrze zapowiadającymi się młodymi tłumaczkami i tłumaczami – dziś wielkoludami i tytankami sztuki przekładu. Jaką przygodą było dla jednych i drugich to spotkanie? O tym rozmawiać będą uczestnicy spotkania.
Gry cyfrowe łączy pewien rodzaj naturalnego mariażu z gatunkiem science fiction. Sama technologia komputerowa była długo rozpoznawana jako futurystyczna i przez to silnie obecna w literaturze fantastyczno-naukowej. Już jedna z pierwszych – pochodząca z lat 60. – znanych gier była adaptacją prozy sci-fi i traktowała o bitwie statków kosmicznych, a wielkie hity kinowe, jak chronologicznie pierwsza część cyklu Gwiezdne wojny, chętnie inspirowały się estetyką gier. Pomimo tych wczesnych i silnych związków, ewolucja fantastyki naukowej w literaturze, filmie i grach cyfrowych potoczyła się nieco innym torem, eksponując i eksploatując różne konwencje, estetyki i problemy. W czasie panelu przedyskutujemy kwestie wzajemnej przekładalności tekstów różnych mediów powstających w obrębie tego samego gatunku, różnice i podobieństwa w ideowym wymiarze jego realizacji oraz pozycję i wpływ klasyków literackich, na przykład Stanisława Lema, na współczesny kształt cyfrowych gier science fiction.
W rozmowie udział wezmą: Tomasz Majkowski (groznawca, badacz kultury i literatury popularnej), Paweł Frelik (badacz światowego science fiction oraz wizualności), Magdalena Cielecka (przedstawicielka branży gier wideo), Katarzyna Czajka-Kominiarczuk (krytyczka popkultury i przedstawicielka dyskursu internetowego).
Uczestnicy sparingu na żywo zmierzą się z tłumaczeniem fragmentu hiszpańskojęzycznego tekstu. Wojciech Charchalis jest uznanym tłumaczem z języków hiszpańskiego, portugalskiego i angielskiego. Przetłumaczył ponad 50 książek, w tym Don Kichota Cervantesa, poezje Fernanda Pessoi i powieści José Saramago, Maria Vargasa Llosy, Javiera Mariasa, Antonia Lobio Antunesa, Gonçala M. Tavaresa. Ewa Zaleska tłumaczyła książki takich autorów jak Isabel Allende, Javier Cercas, Javier Marias, Mario Vargas Llosa, Enrique Vila-Matas. Jest dwukrotną laureatką Nagrody Instytutu Cervantesa, była nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia 2017.
Tadeusz Sławek to polski poeta, tłumacz, eseista, literaturoznawca, profesor nauk humanistycznych. Specjalizuje się w historii literatury angielskiej i amerykańskiej oraz teorii literatury. Jest tłumaczem z języka angielskiego; wśród przekładanych przez niego poetów są Wendell Berry, William Blake, Allen Ginsberg, Seamus Heaney, Robinson Jeffers, Thomas Merton, Jerome Rothenberg. Tłumaczył także teksty Johna Lennona, Jima Morrisona i Pete’a Sinfielda. W 2021 roku ukaże się jego książka Na okrężnych drogach. Przekład i inne światy.
Fantastyka – wbrew obiegowej opinii tych, którzy po nią nie sięgają – wcale nie jest tylko literaturą lekką i czysto rozrywkową. To znaczy, może taką być, ale przecież do nurtu tego należą przeróżni twórcy i dzieła często bardzo ambitne – także z punktu widzenia przekładu. Jakie trudności przynosi przekład wielkich autorów fantastyki? Czy tłumaczenie opowieści o światach nierealnych różni się od tłumaczenia literatury realistycznej? Czy w ogóle można mówić o specyfice przekładu fantastyki? O tym Tomasz Pindel rozmawiać będzie z tłumaczami m.in. braci Strugackich, Andrzeja Sapkowskiego i Terry’ego Pratchetta.
Stanisław Lem to najczęściej tłumaczony polski pisarz, a wielojęzyczne wersje jego dzieł oplatają świat gęstą siecią. Zarazem, twórczość Lema to nie lada problem translatorski, zarówno na poziomie językowo-literackim, co poznawczym. Zaproszeni do debaty goście – tłumacze Lema na różne języki – podzielą się swoimi doświadczeniami z pracy nad jego utworami i podyskutują nad znaczeniem tłumaczeń dla obecności Lema w światowej kulturze literackiej.
Antonia Lloyd Jones to tłumaczka polskiej literatury na język angielski, wielokrotnie nagradzana za swoją pracę translatorską. „Ambasadorka” polskiej literatury w Wielkiej Brytanii.
Abel Murcia jest tłumaczem, nowelistą i poetą. Tłumaczy poezję polską na język hiszpański, w swoim dorobku ma tłumaczenia utworów m.in. Wisławy Szymborskiej, Tadeusza Różewicza, ale też Ryszarda Kapuścińskiego.
Wiktor Jaźniewicz to białoruski lemolog i tłumacz na rosyjski. Skompletował największą na Białorusi kolekcję książek Stanisława Lema i o Stanisławie Lemie (łącznie ponad 700 woluminów w 27 językach).
Wykład Agnieszki Taborskiej nawiąże do jej książki Świat zwariował. Poradnik surrealistyczny jak przeżyć, która się niebawem ukaże. Opowieść rozpoczyna się tak: „Świat zwariował: oszaleli politycy, topnieją lodowce, ekologiczne kataklizmy i fanatyzmy religijne wyzierają z każdego kąta. Zaczynają się pandemie. Natura słusznie upomina się o swoje. Od czasu do czasu dobrze poszukać oddechu w surrealizmie. Surrealistyczne techniki mają tę zaletę, że spróbować ich może każdy. Nie wymagają talentu ani dyplomu”. Agnieszka Taborska opowie nam o surrealizmie, którym zajmuje się „od zawsze”, i o tym, co zmieniły w jego recepcji lata 90. ubiegłego wieku. Będzie też mówić o swojej wizji tego (więcej niż) ruchu. Uczestnicy wykładu poznają główne myśli książki zanim trafi ona do rąk czytelników.
Eduardo Mendoza to jeden z najważniejszych współczesnych pisarzy hiszpańskich, bardzo ceniony w Polsce nie tylko za fenomenalny cykl powieści o szalonym detektywie. To autor poruszający się między dwoma językami (kastylijskim i katalońskim), tłumaczony na mnóstwo języków (z których niektóre świetnie zna) i sam mający za sobą poważne doświadczenia translatologiczne (pracował jako tłumacz ustny, a także wykładał sztukę przekładu). O tym, co się dzieje na styku oryginału i przekładu, o koniecznym napięciu między autorem/autorką i tłumaczem/tłumaczką, a nade wszystko o tym, co łączy obie te strony (czyli o literaturze) z hiszpańskim autorem rozmawiać będzie jeden z jego polskich tłumaczy.