Gdańskie Spotkania Literackie

Nagroda za całokształt Twórczości Translatorskiej

W trzeciej edycji Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego nagroda za całokształt została przyznana Małgorzacie Łukasiewicz tłumaczce i eseistce, za przekłady niemieckiej prozy, eseistyki i literatury filozoficznej.

Nie wystarczy powiedzieć, że Małgorzata Łukasiewicz wprowadziła do polszczyzny m. in. dzieła Hansa Georga Gadamera i Jürgena Habermasa, Theodora W. Adorna i Maxa Horkheimera, Friedricha Nietzschego i Richarda Wagnera, Heinricha Bölla i Patricka Süskinda, Roberta Walsera i W.G. Sebalda, Hermanna Hessego, Thomasa Manna i Josepha Rotha.

I nie wystarczy powiedzieć, że jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych twarzy polskiej literatury przekładowej, a także laureatką licznych nagród, m.in. Pro-Helvetii, Fundacji Boscha, PEN-Clubu, „Literatury na Świecie”, „Zeszytów Literackich” i Nagrody Polsko-Niemieckiej dla tłumaczy literatury.
Wśród blisko osiemdziesięciu tłumaczonych przez nią książek nie ma tytułów przypadkowych ani błahych. Jej wybór obejmował zawsze teksty ważne, trudne i wysmakowane. Takie, które ustawiają poprzeczkę wysoko, domagając się od autora przekładu czegoś więcej niż samej biegłości warsztatowej.

Oryginał jest dla tłumacza czymś na kształt muzycznej partytury, którą odtwórca musi zinterpretować na własną modłę. W swoich zmaganiach z cudzymi utworami Małgorzata Łukasiewicz zawsze starała się uszanować nie tylko daną konwencję literacką, ale także odrębność dykcji poszczególnych pisarzy, dbała o to, żeby wydobyć wszystkie smaki, zachować dwuznaczności, mocno ustawić głos, nadać zdaniom właściwy rytm. Słowem, stworzyć w polszczyźnie ekwiwalent cudzej wyobraźni, cudzego świata i sposobu obrazowania. Nieustannie przy tym drążyć potencjał rodzimej mowy, przesuwać granice. Jak również nie bać się odważnych rozwiązań, a w razie potrzeby – rozbrykania w języku. Robić w języku czary-mary, żeby posłużyć jej własnym określeniem. Napisać cudzą książkę po swojemu. I napisać z pasją. Bo też warto dopowiedzieć, że literatura jest pasją Małgorzaty, która nie tylko ją tłumaczy, ale również o niej pisze. Podobnie jak pisze o tym, czym jest przekład. I znów przytoczę jej słowa: „Nie ma na świecie lepszego zajęcia niż bawienie się w wielkiej piaskownicy języka”.

Kapituła Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego w składzie: Joanna Kornaś-Warwas, Piotr Paziński, Julia Różewicz, Justyna Sobolewska, Tomasz Swoboda, Ryszard Turczyn, Anna Wasilewska (przewodnicząca Kapituły). 


Nagrodę wręczono 12 kwietnia 2019 roku podczas gali towarzyszącej Gdańskim Spotkaniom Literackim „Odnalezione w tłumaczeniu”. Po raz czwarty Nagroda zostanie przyznana za dwa lata, w 2021 roku.