Gdańskie Spotkania Literackie

Małgorzata Łukasiewicz i Marcin Szuster z Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego

12 kwietnia 2019 r. w Gdańsku wręczone zostały Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Laureatką za całokształt twórczości została Małgorzata Łukasiewicz, która z języka niemieckiego przekładała m.in.: dzieła Jürgena Habermasa, Theodora W. Adorna, Friedricha Nietzschego, Hermanna Hessego czy W.G. Sebalda. Spośród siedmiu nominowanych za przekład jednego dzieła jury nagrodziło Marcina Szustra, który z języka angielskiego przetłumaczył „Ostępy nocy” Djuny Barnes. 

Nagrodę za całokształt otrzymała Małgorzata Łukasiewicz, tłumaczka i eseistka, za przekłady niemieckiej prozy, eseistyki i literatury filozoficznej. Wprowadziła do polszczyzny m. in. dzieła Hansa Georga Gadamera i Jürgena Habermasa, Theodora W. Adorna i Maxa Horkheimera, Friedricha Nietzschego i Richarda Wagnera, Heinricha Bölla i Patricka Süskinda, Roberta Walsera i W.G. Sebalda, Hermanna Hessego, Thomasa Manna i Josepha Rotha. Jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych twarzy polskiej literatury przekładowej, a także laureatką licznych nagród, m.in. Pro Helvetii, Fundacji Boscha, PEN-Clubu, „Literatury na Świecie”, „Zeszytów Literackich” i Nagrody Polsko-Niemieckiej dla tłumaczy literatury.

– Oryginał jest dla tłumacza czymś na kształt muzycznej partytury, którą odtwórca musi zinterpretować na własną modłę. W swoich zmaganiach z cudzymi utworami Małgorzata Łukasiewicz zawsze starała się uszanować nie tylko daną konwencję literacką, ale także odrębność dykcji poszczególnych pisarzy, dbała o to, żeby wydobyć wszystkie smaki, zachować dwuznaczności, mocno ustawić głos, nadać zdaniom właściwy rytm. Słowem, stworzyć w polszczyźnie ekwiwalent cudzej wyobraźni, cudzego świata i sposobu obrazowania. (…) Napisać cudzą książkę po swojemu. I na-pisać z pasją. Bo też warto dopowiedzieć, że literatura jest pasją Małgorzaty, która nie tylko ją tłumaczy, ale również o niej pisze. Podobnie jak pisze o tym, czym jest przekład. I znów przytoczę jej słowa: „Nie ma na świecie lepszego zajęcia niż bawienie się w wielkiej piaskownicy języka” – mówiła w laudacji przewodnicząca Kapituły Nagrody Translatorskiej Anna Wasilewska.

Laureatem Nagrody za przekład jednego dzieła został Marcin Szuster, którego znakomity przekład z języka angielskiego wprowadza do polszczyzny zapoznane dzieło modernizmu – „Ostępy nocy” Djuny Barnes.

– Powieść ukazała się w roku 1936 roku, jej pretekstowa fabuła służy przede wszyst-kim nieokiełznanej językowej wyobraźni. Bogactwo leksykalne, kapryśna składnia, przeskoki pomiędzy rozmaitymi tonacjami języka, ryzykowne metafory na pograniczu świadomej pretensjonalności wpisują tę powieść w poetykę kampu. Te elementy, jak również zabawa konwencjami literackimi, nawiązania do klasyki oraz do współczesnych autorce pisarzy awangardowych, takich jak Gertruda Stein, Virginia Woolf i James Joyce – były dla tłumacza wielkim wyzwaniem – opisuje kunszt tłumacza Justyna Sobolewska, członkini Kapituły Nagrody Translatorskiej.

– Marcin Szuster, tłumacz m.in. Jamesa Schuylera, Williama Burroughsa, Boba Dyla-na, a także Paula de Mana i Harolda Blooma, stworzył dla Djuny Barnes język wytrą-cony z kolein banału, język, który śmiało poczyna sobie z ekstrawagancją słownych skojarzeń, rozbuchanych monologów i twórczo dyskutuje z polską tradycją tłumaczenia tekstów literatury anglosaskiej – dodaje Sobolewska w laudacji.

Kapituła Nagrody 2018-2019 pracowała w składzie: Joanna Kornaś-Warwas, Piotr Paziński, Julia Różewicz, Justyna Sobolewska, Tomasz Swoboda, Ryszard Turczyn, Anna Wasilewska (przewodnicząca Kapituły).

Do nagrody za całokształt twórczości zgłoszono w tegorocznej edycji 34 kandydatury, do nagrody za przekład jednego dzieła 99 autorów.

Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego wręczana jest w trakcie Gdańskich Spotkań Literackich, które organizuje Instytut Kultury Miejskiej. Czwarta edycja wydarzenia odbyła się 11-13 kwietnia w Gdańsku i zabrała uczestników i uczestniczki w literacką podróż na Wschód.