Gdańskie Spotkania Literackie

Maryna Ochab z Nagrodą za Twórczość Translatorską im. T. Boya- Żeleńskiego

Maryna Ochab, tłumaczka z języka francuskiego została laureatką Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya – Żeleńskiego. Przełożyła m.in. Zająca z Patagonii Claude Lanzmanna, Zazi w metrze Raymonda Queneau, Czarodziejki Jeana Starobinskiego (razem z Tomaszem Swobodą), czy Indie. Miliony Zbuntowanych Vidiadhara Surajprasada Naipaula (razem z Agnieszką Nowakowską). Swój dorobek translatorski buduje od 1976r. Statuetkę, którą zaprojektowała i wykonała Katarzyna Józefowicz – uznana rzeźbiarka, artystka współczesna, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, wręczył Prezydent Miasta Gdańska Paweł Adamowicz. Wysokość Nagrody to 50 000 złotych.

– Maryna Ochab jest tłumaczką z pasją, ale ta pasja jest podszyta rzetelnością i szacunkiem dla oryginału, nie polega na forsowaniu własnego głosu. Szanuje integralność zdań, długość oddechu, niczego nie dopisuje ani nie skraca, potrafi uratować wszelkie dwuznaczności i tkankę tego, co jest pomiędzy wierszami. Jak wielu tłumaczy, lubi być w cieniu, ale pora wyprowadzić ją na środek sceny, w snop światła – mówi o laureatce przewodnicząca jury – Anna Wasilewska.

Dorobek translatorski Maryny Ochab obejmuje kilkadziesiąt tytułów, m.in. Życie seksualne Immanuela Kanta Jeana-Baptiste Botu, Przechodzimur: opowiadania Marcela Aymé, Symbolikę zła Ricoeura, Niebieski: historia koloru Michela Pastoureau, Total Cheops i Szurmo Jean-Claude’a Izzo. Tłumaczy głównie z języka francuskiego, ale również włoskiego, angielskiego i rosyjskiego. Popularyzuje także literaturę polską – na język francuski przetłumaczyła chociażby Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall.

Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego jest wyrazem uznania dla zasług i maestrii tłumaczy literatury pięknej i związana jest z zainicjowanymi w 2013 r. przez Instytut Kultury Miejskiej Gdańskimi Spotkaniami Tłumaczy Literatury „Odnalezione w tłumaczeniu”. Celem Nagrody jest podkreślenie należnej przekładowi i tłumaczowi rangi. Galę wręczenia Nagrody, która odbyła się 10 kwietnia w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim poprowadził Michał Chaciński, scenografię i wizualizację zaprojektowała Olga Warabida, a muzykę specjalnie dla „Odnalezionego w tłumaczeniu” skomponował Olo Walicki.

Laureatkę wybrała kapituła Nagrody w składzie: Anna Wasilewska (przewodnicząca Kapituły), Edward Balcerzan, Andrzej Jagodziński, Adam Pomorski, Krzysztof Pomian, Stanisław Rosiek, Justyna Sobolewska. Nominowanymi w roku 2015 byli: Elżbieta Cygielska (język węgierski), Jan Gondowicz (język francuski i inne), Michał Kłobukowski (język angielski,) Halina Kralowa (język włoski), Małgorzata Łukasiewicz (język niemiecki), Maryna Ochab (język francuski) i Jacek Poniedziałek (język angielski).

Kapituła chciała zwrócić uwagę na różnorodność w dorobku laureatki, która gra na kilku fortepianach. Uprawia przekład wszystkich gatunków – oprócz poezji – czyli eseju filozoficznego, eseju historycznego, krytyki literackiej, prozy i dramatu. Wśród autorów przez nią tłumaczonych znajdują się takie nazwiska, jak Jean Starobinski, Paul Ricoeur, Philippe Ariès, Michel Pastoureau, Jean Delumeau, a także Georges Bataille, Raymond Queneau, Raymond Roussel. Maryna Ochab potrafi znaleźć właściwą dykcję dla wszystkich tłumaczonych przez siebie pisarzy, mocno ustawić głos, wcielić się w rozmaite role, nadać tekstom właściwą intonację, nie bać się leksykalnej wynalazczości – kontynuuje Wasilewska.

Statuetka Nagrody zaprojektowana przez Katarzynę Józefowicz jest nietypowa. Wykonana została z ulubionego przez artystkę materiału – papieru. Z pozoru wygląda jak mały sekretarzyk, szkatułka na cenne drobiazgi, w której po uchyleniu szufladek widzimy wycięte słowa, które kojarzą się Katarzynie Józefowicz z przekładem literackim, zarówno te oczywiste, jak książka, autor, literatura, ale też miłość, otwartość, metoda, nazwy przedmiotów czy rozmaite czasowniki. Artystka podkreśla, że obserwuje ewolucje statuetek przeróżnych nagród, ich formy i materiałów, z których są wykonane. Sama Józefowicz traktuje zaprojektowaną przez siebie nagrodę jako mały obiekt artystyczny, rzecz, którą można obdarować bliską osobę.

Instytut Kultury Miejskiej po raz drugi organizuje Gdańskie Spotkania Tłumaczy Literatury „Odnalezione w tłumaczeniu”. Tegoroczna edycja, odbywająca się w dniach 9-11 kwietnia, poświęcona jest literaturom i przekładowi z języka angielskiego i gromadzi niemal 60. gości: pisarzy, tłumaczy i krytyków literatury, z Polski i ze świata. W otwartych wykładach i panelach dyskusyjnych wezmą udział m.in.: Olga Tokarczuk, Antonia Lloyd-Jones, Michał Lipszyc, Maciej Świerkocki, Michał Kłobukowski Jerzy Jarniewicz, Maria Poprzęcka, Szczepan Twardoch, Ignacy Karpowicz czy Magda Heydel. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny.

„Odnalezione w tłumaczeniu” promuje kulturotwórczą rolę tłumaczy literatury oraz pogłębia powszechną wiedzy o sztuce translacji. Spotkania dają możliwość spojrzenia na literaturę z nieco innej perspektywy, są punktem wyjścia do rozmów o świecie i dynamice zachodzących w nim zmian. Obok wątków literackich pojawi się wielokulturowość, polityka, socjologia, antropologia. Program Spotkań współtworzyły wybitne tłumaczki, jednocześnie osoby działające aktywnie na rzecz promocji przekładu: Magda Heydel, Urszula Kropiwiec i Justyna Czechowska.

Szczegółowy program Spotkań znajduje się na stronie: www.odnalezionewtlumaczeniu.pl/edycja2015/program/.

Sylwetki gości „Odnalezionego w tłumaczeniu”: www.odnalezionewtlumaczeniu.pl/edycja2015/goscie.

Sylwetki nominowanych tłumaczy i tłumaczek:
www.odnalezionewtlumaczeniu.pl/nominowani/.

Facebook: www.facebook.com/odnalezionewtlumaczeniu.

Patroni medialni Spotkań: Trójka – Polskie Radio, Tygodnik Powszechny, Xiegarnia.pl, lubimyczytac.pl, booklips.pl, Dziennik Bałtycki, trójmiasto.pl, Radio Gdańsk
Organizator: Instytut Kultury Miejskiej
Partnerzy: Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury, Gdański Teatr Szekspirowski, Uniwersytet Gdański, Instytut Książki, EMPiK, Teatr w Oknie